in

HavalıHavalı ŞaşkınŞaşkın AğlamaklıAğlamaklı ÇalışkanÇalışkan

APC Geni Nedir?

APC Geni: Fonksiyon, Sağlık Durumları ve Kromozomal Konum

İçindekiler

APC Geni: APC, WNT Sinyal Yolu Düzenleyicisi

Normal Fonksiyonu

APC geni, birçok hücresel işlem içinde kritik rol oynayan APC proteininin üretilmesi emrini verir. APC proteini bir tümör baskılayıcı (supresör) görevi görür, bu da hücrelerin çok hızlı büyümesini ve bölünmesini ya da kontrolsüz bir şekilde bölünmesini tutar. Bir hücrenin ne sıklıkta bölündüğünü, bir doku içerisinden diğer hücrelere nasıl bağlanacağını ve bir hücrenin bir doku içinde mi yoksa uzakta mı hareket ettiğini kontrol etmeye yardımcı olur. Bu protein ayrıca, hücre bölünmesinden sonra bir hücrede bulunan kromozom sayısının doğru olduğundan emin olmanızı yardımcı olur. APC proteini, esas olarak bu görevleri diğer proteinlerle beraber, özellikle hücre etkileşimi ve sinyalleme ile ilgili olanlarla gerçekleştirir. 

APC’nin birleştiği bir protein beta-katenindir. Beta-katenin, belirli genlerin aktivitesini (ifadesini) kontrol etmeye yardımcı olur ve hücrelerin büyümesini(çoğalmasını) ve hücrelerin çok özel fonksiyonlarını yerine getirmek için olgunlaştığı (farklılaşmayı) destekler. Ayrıca beta-katenin hücrelerin birbirine bağlanmasında yardımcı olur ve doku oluşumunda önemlidir. APC’nin beta-katenin ile birlikteliği, artık gerekmediğinde beta- katenin’in parçalanmasına işaret eder.

Genetik Değişiklikler İle İlgili Sağlık Sorunları

Desmoid Tümör

APC genindeki çeşitli mutasyonlar, desmoid tümör olarak adlandırılan agresif bir tür olan fakat kanserleşmeye uğramayan (iyi huylu) kişilerde bulunmuştur.  Bu nadir tümörler; kemik, bağ ve kas gibi yapılara esneklik ve kuvvet sağlayan bağ dokulardan kaynaklanır. APC gen mutasyonları tipik olarak karın içinde desmoid tümör oluşumuna neden olur, fakat bu tümörler vücudun diğer kısımlarında da oluşabilir. APC ile ilişkili desmoid tümörler yaygın olarak, ailesel adenomatoz polipozis (aşağıda tarif edilmektedir) olarak adlandırılan bir kolon kanseri formu ile yaygın olarak ilişkili olup, APC gen mutasyonları, kalıtsal olmayan hastalık dışında bireylerde tümörlere sebep olabilir.  APC gen mutasyonları, kalıtsal olmayan (sporadik) desmoid tümörler yaklaşık % 10 ila 15 ‘inde bulunur; bu mutasyonlar somatiktir, yani bir kişinin yaşamı boyunca elde edinilmiş ve sadece tümör hücrelerinde bulunduğu anlamına gelir.

Sporadik desmoid tümörlere sebep olan pek çok APC gen mutasyonları, anormal derecede kısa bir APC proteinine yol açmaktadır. Kısaltılmış protein, artık ihtiyaç duyulmadığında beta-katenin parçalanmasını önleyen beta-katenin proteini ile etkileşime giremez. Aşırı beta-katenin kontrolsüz büyümeyi ve hücrelerin bölünmesini destekleyerek desmoid tümörlerin oluşumuna izin verir.

Ailesel Adenomatoz Polipozis

Klasik ve zayıflatılmış familyal adenomatoz polipozis tiplerine (FAP) sahip ailelerde APC genindeki 700’den fazla mutasyon tespit edilmiştir. Mutasyonların çoğu, APC proteinin anormal kısa, fonksiyonu olmayan modelde üretilmesine yol açar. Bu kısa protein, kolon içinde anormal büyüme (polipler) oluşumuna yol açan aşırı hücresel büyümeyi baskılayamaz ve kansere dönüşebilir. FAP‘deki pek çok yaygın mutasyon, APC genindeki beş yapı bloğu DNA’sının (nükleotidler) silinmesidir. Bu mutasyon, elde edilen APC proteinindeki, proteinlerin yapı bloklarının (aminoasit) dizilimini değiştirir.

FAP olan kişilerin çoğunun kolorektal kanseri geliştirmesine rağmen, poliplerin sayısına ve zaman içinde kanserli hale geldikleri APC genindeki mutasyonun konumuna bağlıdır. Ayrıca mutasyonun yeri, ailesel adenomatöz polipozis olan bir bireyin desmoid tümörler geliştirmeye yatkınlık kazanmasını belirler (yukarıda anlatılmıştır).

Primer Makronodüler Adrenal Hiperplazi

Diğer Kanserler

APC genindeki mutasyonlar aynı zamanda, ailesel adenomatöz polipozis ile yakından ilişkili olan Turcot Sendromu denilen bir bozukluktan da sorumludur. Turcot Sendromu, medulloblastom denilen bir tür beyin tümörü kanseri ile ilgilidir. Turcot sendromu olan kişilerin yaklaşık üçte ikisi APC geninde mutasyonlara sahiptir.

APC genindeki belirli bir mutasyonun (Turcot Sendromu ile ilgisi olmayan) Polonya ve Alman Yahudisi (doğu ve orta Avrupa) mirasına sahip insanların yaklaşık %6‘sında bulunmuştur. Bu mutasyon, APC proteindeki 1307 pozisyonundaki lizin aminoasidi ile yer değiştirir (bilimsel olarak Ile1307Lys veya  I1307K olarak yazılır). Bu değişikliğin başlangıçta zararsız olduğu düşünülmüş, ancak artan kolon kanseri riski yüzde 10 ila 20 oranıyla ilişkili olduğu gösterilmiştir. APC genindeki somatik mutasyonlar, az miktarda mide kanserinin gelişiminde rol oynayabilir.

Bu Genin Diğer İsimleri

  • Adenomatöz polipozis koli
  • APC_İNSAN
  • DP2
  • DP2.5
  • DP3
  • FAP
  • FPC
  • GS
  • PPP1R46
  • WNT sinyal yolu düzenleyici

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/gene/APC

Görsel Kaynak: https://www.rcsb.org/3d-view/ngl/4yk6

Editör: Meryem Melisa KAR

Ne düşünüyorsunuz?

3 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir