Aktin Birikim Miyopatisi

İçindekiler

Tanım

Aktin birikim miyopatisi, ilk olarak vücudumuzu hareket ettirmeye yarayan iskelet kasları etkilenir. Aktin birikim miyopatisi olan kişiler, kaslarda zayıflığa (miyopati) ve vücudun tamamında yetersiz kas tonusuna (hipotoni) sahiptir. Bu hastalığın belirti ve işaretleri yeni doğan döneminde belirgin bir şekilde ortaya çıkar. Yutma ve beslenmede güçlük, ağlamada zayıflık ve baş hareketlerinin kontrolünde zorlanma şikayetlerini içerir. Aktin birikim miyopatisinden etkilenen bebeklerdeki bu durum, “yumuşaklık, sarkıklık” olarak tanımlanır ve bebekler kendi başlarına hareket edemeyebilirler. Aktin birikim miyopatisinden nefes alıp verme için kullanılan kaslar da etkileneceğinden, aynı zamanda nefes alıp vermede de güçlükler yaşanır.

Bu hastalığa sahip kişilerde, özellikle uyku sırasında nefes alamama (hipoventilat), oksijensiz kalma ve buna bağlı olarak kanda karbondioksit birikmesi meydana gelir. Aynı zamanda bu nefes alamama durumu zaman zaman hayati tehlikeye yol açabilir. Nefes alma şekli değiştiğinden doalyı, bu hastalarda sıkça solunum yolu enfeksiyonları görülebilir. Solunum yolu problemlerinden dolayı hastalıktan etkilenen pek çok birey, bebeklik döneminde yaşamını yitirir. Hayatta kalan kişilerde ise oturma, emekleme, ayakta durma ve yürüme gibi motor becerilerin gelişimi sekteye uğrar.

Kas hücrelerimiz, aktin adı verilen proteinlerin filament (iplik) yapılarını oluşturmasıyla meydana gelir. Aktin-birikim miyopati hastalığı ismini, kaslarda filament yapılarını oluşturan aktin isimli proteinlerin karakteristik bir şekilde birikmesinden alır. Kas dokusunu mikroskop altında incelediğimizde bu filament yapılarını gözlemleyebiliriz.

Sıklık

Aktin birikimi miyopatisi, çok az kişide tanımlanmış olan nadir bir hastalıktır. Yaygınlığı ise kesin olarak bilinmemektedir.

aktin birikim miyopatisi — Aktin birikim miyopatisi: Aktin filamenti

Nedenler

ACTA1 geninde meydana gelen bir mutasyon, aktin birikimi miyopatisine neden olur. Bu gen, iskelet kas hücrelerinde bulunan ve aktin protein ailesinin bir üyesi olan iskelet α aktin proteinin yapımı için emir verir.

Aktin proteinleri, hücresel hareket ve kas iplikçilerin kasılması için önemlidir. Kas kasılması için önemli olan kas ipliklerinin birincil bileşeni olan ince iplikçikler, aktin moleküllerinden, kalın iplikçikler ise miyozin olarak adlandırılan protein moleküllerinden meydan gelir. Kalın ve ince filamentlerin (ipliklerin) birbiri üzerine örtüşerek denk gelmesi ve birbirlerine bağlanmaları ipliklerin hareket edebilmesine ve kasların kasılmasına olanak sağlar.

ACTA1 genindeki mutasyon, iskelet α proteinin ATP molekülüne bağlanmasını etkiler ve aktin birikimi miyopatisine sebep olur.

ATP hücresel aktivitelerin yerine getirilmesini sağlayan bir enerji molekülüdür ve her bir aktin molekülünden ince iplik oluşumunda önemli role sahiptir. Aktin-ATP moleküllerinin bağlanmasındaki işlevsizlik, filament oluşumunda anormallik, kas kasılmasında zayıflama, kaslarda güçsüzlük ve aktin birikimi miyopatisindeki diğer belirti ve işaretler ile sonuçlanır.

Aktin birikimi miyopatisine sahip bazı insanlarda ACTA1 geninde bir mutasyon tanımlanmamıştır. Bu kişilerde hastalığın asıl sebebi bilinmemektedir.

Kalıtım Modeli

Aktin birikim miyopatisi, mutasyonlu genin her bir hücrede hastalığa sebep olacak bir kopyasının bulunmasıyla meydana gelen otozomal baskın bir durumdur.

Çoğu vaka kalıtsal değildir. Hastalığın görüldüğü vakalarda genlerdeki mutasyon doğuştan meydana gelmez (sonradan meydana gelen mutasyonlarla oluşur) ve ailesinde bu hastalığın tarihi olmayan bireylerde de meydana gelir.