AKT1 Geni Nedir?

İçindekiler

AKT1 Geni: AKT Serin/Treonin Kinaz 1

Normal Fonksiyonu

AKT1 geni; AKT1 kinaz adı verilen proteinin üretilmesi emrini verir. Bu protein, vücütta çeşitli hücre tiplerinde birçok sinyal iletiminde görevlidir. Örneğin, AKT1 kinazı hücre büyümesi-bölünmesi, hücrelerin belirli işlevleri yerine getirmek için olgunlaşması (farklılaşma) ve hücrenin hayatta kalması gibi faaliyetleri düzenlemeye yardımcı olur. Ayrıca, AKT1 kinazı programlı hücre ölümünü (apoptoz) kontrol eder.

AKT1 kinazı içeren sinyal iletimi normal gelişim ve sinir sisteminin işlevi için gereklidir. Yapılan çalışmalar, AKT1 kinazının sinir hücreleri arası hücre-hücre iletişimi, nöronal sağ kalım ve hafızanın oluşumundaki rolünü desteklemektedir. AKT1 geni, onkogenler olarak bilinen bir gen sınıfına aittir. Mutasyona uğradığında onkogenler, normal hücrelerin kanser hücresi haline gelmesine neden olabilir.

Genetik Değişiklerle İlgili Sağlık Sorunları

Proteus Sendromu

AKT1 genindeki en az bir mutasyon kemiklerin, derinin ve diğer dokuların aşırı büyümesi olarak karakterize edilen Proteus sendromuna neden olduğu bulunmuştur. Bu mutasyon AKT1 kinaz proteinindeki bir amino asiti değiştirir. Özellikle, protein sekansındaki 17. amino asit olan glutamik asidin yerine lizin gelir. (Glu17Lys ya da E17K). Bu mutasyon kalıtsal değildir. Proteus sendromlu insanlarda bu mutasyon rastgele bir hücrede doğum öncesi gelişim esnasında oluşur. Hücreler büyümeye ve bölünmeye devam ettikçe, bazı hücreler mutasyona uğrar bazıları uğramaz. Mutasyonlu ve mutasyonsuz bu hücre karışımı mozaisizm olarak bilinir.

Glu17Lys mutasyonu, aşırı aktif AKT1 kinaz üretimine yol açar. Anormal aktif protein hücrenin kendi büyümesini düzenleyeşini bozarak hücrelerin anormal büyümesine ve bölünmesine neden olur. Çeşitli dokularda ve organlarda artan hücre çoğalması Proteus Sendromundaki hücrelerin aşırı büyüme semptomuna yol açar. Çalışmalar birtakım hücrelerin neden olduğu; normale göre vücüdun aşırı büyüyen parçalarında AKT1 gen mutasyonunun daha yaygın olduğunu düşündürmektedir.

Yumurtalık Kanseri

Şizofreni

Diğer Kanser Türleri

AKT1 genindeki Glu17Lys mutasyonu (yukarıda tanımlanan) meme, yumurtalık ve kolorektal kanserinin küçük bir yüzdesinde bulunmaktadır. Bu durumlarda mutasyon somatiktir yani kişinin yaşamı boyunca kazanılmıştır ve sadece tümör hücrelerinde bulunur.

Mutasyon, AKT1 kinazı anormal şekilde aktive ederek hücrelerin kontrolsüz büyümesine ve bölünmesine izin vererek bu düzensiz hücre çoğalmasının maligna tümörler geliştirmesine neden olur.

Glu17Lys mutasyonu sadece birkaç kanser türünde rapor edilmiş olsa da, AKT1 geninin artmış aktivitesi (ekspresyonu) birçok kanser türünde bulunur.

Diğer Hastalıklar

Şizofreni hastalarında, hastalığı olmayanlara göre daha sık AKT1 geninde birkaç yaygın varyasyon (polimorfizm) bulunmuştur. Bu polimorfizmler, AKT1 genindeki tek DNA yapı taşlarını (nükleotid) değiştirir. Bu genetik değişikliklerin AKT1 kinazının yapısına veya işlevine bir etkisi olup olmadığı, eğer öyleyse şizofreni gelişimiyle nasıl ilişkili olduğu bilinmemektedir. AKT1 gen polimorfizmleri, bu karmaşık psikiyatrik bozukluğun gelişimine katkıda bulunan birçok genetik ve çevresel faktörlerden biri gibi görünmektedir.