in

EntellektüelEntellektüel ŞaşkınŞaşkın AğlamaklıAğlamaklı Sevgi DoluSevgi Dolu ÇalışkanÇalışkan

AIRE Geni Nedir?

AIRE Geni; Fonksiyon, Sağlık Durumları ve Kromozomal Konum

İçindekiler

AIRE Geni: Otoimmün Düzenleyici

Normal Foksiyonu

AIRE geni, otoimmün düzenleyici bir proteini üretmek için gerekli kodu sağlayan bir gendir. Bu protein, öncelikli olarak göğüs kemiğinin altında yer alan Timüs organında aktiftir. Timüs, görevleri enfeksiyonlarla mücadele etmek olan ve T hücreleri olarak adlandırılan bağışıklık hücrelerini hazırlar; Bu sürece timik eğitim denir.

Sağlıklı kalabilmek için, T hücreleri gibi bağışıklık hücreleri, vücudun normal dokularını korurken, potansiyel zararlı istilacıları (örneğin; Bakteri, Mantar ve Virüsler gibi) tanımalı ve yok etmelidir. Otoimmün düzenleyici protein, T hücrelerinin vücudun kendi proteinlerini yabancı istilacılardan ayırmasına yardımcı olarak bu süreçte önemli bir rol oynar. Eğer bu sistem arızalanır ise, immün sistemin vücut proteinleri ile yabancı istilacıları ayırt etme kabiliyetinde sorun oluşur ve bağışıklık sistemi kendi organlarına ve dokularına karşı saldırıya geçer. Bu anormal reaksiyona otoimmünite denir. T hücreleri bağışıklık hasarına sebep olabilir.

Genetik Değişiklikler ile İlgili Sağlık Sorunları

Otoimmün Poliendokrinopati-Kandidiazis-Ektodermal Distrofi

Otoimmün Poliendokrinopati-Kandidiazis-Ektodermal Distrofi(APECED) olan insanların AIRE genlerinde 90’dan fazla mutasyon tanımlanmıştır. APECED, vücudun birçok organını etkileyen kalıtsal bir durumdur. Bu rahatsızlığın başlıca özelliği deride tırnaklarda vücut boşluklarının nemli astarlarında (mukoza zarlarında) Candida adındaki bir mantar türünün sebep olduğu ve enfeksiyon geliştirme eğilimi olan Kronik Mukokutanöz Kandidiazis (CMC)’dir.  APECED’nin diğer bilinen belirtileri ve semptomları, vücudun hormon üreten salgı bezlerinin (endokrin sistem) yanı sıra diğer organ ve dokularda işlev bozukluğuna yol açar.

APECED’ye neden olan AIRE gen mutasyonları proteinlerin kritik bölgelerinde bağışıklık düzenleyici proteinin anormal bir şekilde kısa ve fonksiyonel olmayan bir versiyonunun üretilmesine veya bu proteinin kritik bölgelerinde ki tek bir yapı taşının (amino asitler) değiştirilmesine sebep olur. Bu mutasyonlar otoimmün düzenleyici proteinin fonksiyonunu azaltır veya saf dışı bırakır. Bu protein işlevinin yeterli olmaması halinde, bağışıklık sisteminin vücudun proteinleri ile yabancı istilacıları birbirinden ayırt etme kabiliyeti bozulur ve immün hücreleri kendi vücut organlarına saldırarak otoimmüniteye sebep olabilir. Bu anormal reaksiyon enflamasyona yol açar ve diğer bir taraftan sağlıklı vücut hücrelerine ve dokularına zarar verebilir. APECED’nin başlıca özelliklerinin çoğu, adrenal bezlerdeki,  paratroid bezlerindeki ve diğer organlardaki otoimmün hasarın altında yatan temel nedendir.

Çalışmalar, AIRE genindeki mutasyonların aynı zamanda vücudu, Candida’ya karşı korumakta önemli rolü olan IL-17 yolu adındaki bağışıklık sürecinde görevli proteinlere yanlışlıkla saldıran immün sistem maddelerine(antikorlara) yol açtığını göstermektedir. Sinyalleşme için IL-17 sitokinleri olarak adlandırılan özel proteinler bağlı olan bu yol, yabancı istilacılar ile savaşmak ve doku onarımını desteklemek için enflamasyon oluşturur, fazladan  sitokinler ve beyaz kan hücreleri gönderir. Ek olarak, IL-17 yolu, mukoza zarının yüzeyinde Candida’nın büyümesini kontrol eden bazı antimikrobiyal protein segmentlerinin(peptidler)üretimini destekler. IL-17 sitokinlerine zarar vererek, AIRE geni mutasyonlarının, IL-17 yolunun fonksiyonunu bozduğu ve APECED’li insanlarda CMC ile sonuçlandığı düşünülmektedir.

Bu Gen İçin Diğer İsimler

  • AIRE1
  • AIRE_HUMAN
  • APECED
  • APS1
  • APSI
  • Otoimmün polyendocrinopathy candidiasis ektodermal distrofi proteini
  • PGA1

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/gene/AIRE

Editör: Hilal Çağlayan

Ne düşünüyorsunuz?

4 Points
+ Oy - Oy

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

1 Yorum