ABCC8 Geni Nedir?

ABCC8 Geni: ATP Bağlayıcı Kaset C Alt Üyesi 8

Normal Fonksiyonu

ABCC8 geni, sülfonilüre reseptörü 1 (SUR1) proteinini üretilmesi için gerekli olan genetik bilgiyi içerir. SUR1 proteini, pankreasın beta hücrelerindeki hücre zarları boyunca bulunan ATP’ye duyarlı potasyum (K-ATP) kanalının bir kısmıdır (alt-birimi). Beta Hücreleri, kan şekeri seviyelerinin kontrol edilmesine yardımcı olan bir hormon olan insülin salgılar. İnsülin, enerji olarak kullanılmak üzere kan dolaşımından hücrelere ne kadar şeker (glukoz formunda) geçirdiğini kontrol eder.

K-ATP kanalı, beta hücrelerini ve kan dolaşımına insülin salgısını kontrol eder. Bu kanallar, kan dolaşımındaki insülin sekresyonunu düzenlemeye ve kan şekeri seviyelerini kontrol etmeye yardımcı olan kan dolaşımındaki glikoz miktarına tepki olarak açılır ve kapanır. Kanalların kapanması, beta hücreleri tarafından insülin salgılanmasını tetikleyen bir süreç ile sonuçlanır.

Genetik Değişikliklerle İlgili Sağlık Durumları

Konjenital Hiperinsülinizm (Doğumsal Hiperinsülinizm)

ABCC8 genindeki 300’den fazla mutasyonun konjenital hiperinsülinizme neden olduğu bulunmuştur. Bu durum sıklıkla düşük kan şekeri (hipoglisemi), düşük enerji ve sinirlilik ataklarına neden olur. Bu mutasyonların çoğu SUR1 proteinindeki tek protein yapı bloklarını (amino asitler) değiştirir.

Bazı ABCC8 mutasyonları, SUR1 proteininin, hücre zarına ulaşmasını ve K-ATP kanalının doğru oluşumuna müdahale etmesini önler. Diğer mutasyonlar, K-ATP kanalının fonksiyonuna veya hücre dışı moleküllerin yanıtlarına müdahale eder. Defektif K-ATP kanalları, beta hücrelerinden insülinin sürekli salınmasına yol açar. Sonuç olarak, glikoz kan dolaşımından hızla uzaklaştırılır.

Kalıcı Neonatal Diabetes Mellitus (Şeker Hastalığı)

Kalıcı neonatal diabetes mellituslu kişilerde ABCC8 genindeki en az 14 mutasyon tespit edilmiştir. Bu durumdaki bireyler genellikle düşük doğum ağırlığına sahiptir ve yaşamın ilk 6 ayında yüksek kan şekeri (hiperglisemi) gelişir.

Kalıcı neonatal diabetes mellitus’a neden olan ABCC8 gen mutasyonları protein sekansındaki tek amino asitleri değiştirir. Bu mutasyonlar, kapanmayan K-ATP kanalları ile sonuçlanır ve beta hücrelerinden insülin salgılanmasına ve bozulmuş kan şekeri kontrolüne yol açar.

Diğer Bozukluklar

K-ATP kanalında nispeten hafif bir etkiye sahip olan diğer ABCC8 gen mutasyonları, kalıcı neonatal diabetes mellitusta (yukarıya bakınız) görülenle karşılaştırıldığında, geçici neonatal diabetes mellitus olarak adlandırılan bir duruma neden olur. Bu durumdaki bebekler yaşamın ilk 6 ayında hiperglisemiye sahiptir, ancak kan şekeri 18 aya kadar normale döner. Bununla birlikte, etkilenen bireyler genellikle ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde tekrar hiperglisemi geliştirirler. Kalıcı neonatal diabetes mellitusta olduğu gibi, geçici neonatal diabetes mellitusa neden olan ABCC8 gen mutasyonları K-ATP kanal kapanmasına engel olur ve insülin sekresyonunda bir azalmaya yol açar.

Bazı çalışmalar ABCC8 genindeki normal varyasyonların (polimorfizmlerin) diyabetin en yaygın biçimi olan tip 2 diyabet riskinin artması ile ilişkili olduğunu düşündürmektedir. Bununla birlikte, diğer çalışmalar, ABCC8 gen varyantları ve tip 2 diyabet arasında bir ilişki bulamamıştır. Bu hastalığa sahip kişiler hiperglisemiye sahiptir, çünkü vücut beta hücrelerinden salgılanan insüline doğru tepki vermez. ABCC8 genindeki değişiklikler tip 2 diyabetle ilişkili olsa da, yaşam tarzı, genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu, bu karmaşık bozukluğun riskini belirleyen bir rol oynar.

Bu Genin Diğer İsimleri

• ABC36
• ABCC8_İNSAN
• ATP Bağlayıcı, Alt Aile C (CFTR/MRP), Üye 8
• ATP Bağlayıcı, Alt Aile C, Üye 8
• MRP8
• SUR
• SUR1
• TNDM2

Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/gene/ABCC8

Görsel Kaynak: https://www.rcsb.org/3d-view/ngl/3wmf

Editör: Meryem Melisa KAR