3-Hidroksi-3-Metilglutaril-CoA Liyaz Eksikliği

İçindekiler

Tanım

3-hidroksi-3-metilglutaril-CoA liyaz eksikliği (HMG-CoA liyaz eksikliği hastalığı olarak da isimlendirilir), vücutta bulunan lösin adı verilen belirgin bir protein yapı taşını (amino asit) işlevlendirilemediği, nadir görülmekte olan kalıtsal bir rahatsızlıktır. 3-hidroksi-3-metilglutaril-CoA liyaz eksikliğine ek olarak, bu rahatsızlık, vücudun gıdasız kaldığı dönemlerde (örneğin, oruçlu dönemlerde) enerji için kullanılmakta olan, bileşikler olan ketonların yapımını engellemektedir.

HMG-CoA liyaz eksikliğinin belirtileri ve işaretleri genel olarak yaşamın ilk yıllarında görülmektedir. HMG-CoA liyaz eksikliği , kusma, ishal, susuzluk, aşırı yorgunluk (uyuşukluk) ve zayıf kas tonusu (hipotoni) olaylarına sebep olmaktadır. HMG-CoA liyaz eksikliği sırasında, kan şekeri seviyeleri tehlikeli derecede düşük olabilir (hipoglisemi) ve zararlı bileşiklerin birikmesi kanın çok asidik olmasına (metabolik asidoz) neden olabilir. Eğer tedavi edilmezse, rahatsızlık solunum problemlerine, kasılmalara, komaya ve hatta ölüme neden olabilmektedir. HMG-CoA liyaz eksikliği genellikle bir enfeksiyon, açlık, yorucu egzersiz veya diğer stres türleri tarafından tetiklenebilir.

HMG-CoA liyaz eksikliği, bazen çocuklarda gelişebilen ve su çiçeği veya grip gibi viral enfeksiyonlardan kurtulmuş gibi duran, ciddi bir rahatsızlık olan Reye sendromu ile karıştırılabilir. Reye sendromu vakalarının birçoğu, su çiceği veya grip gibi viral enfeksiyonlar sırasında aspirin kullanımı ile ilişkilidir.

Sıklık

HMG-CoA liyaz eksikliği nadir görülmekte olan bir rahatısızlıktır. Dünya çapında 100 kişiden az vaka bildirilmiştir. HMG-CoA liyaz eksikliği tanısı konulmuş olan çoğu kişi, Suudi Arabistan, Portekiz veya İspanya’da bulunmaktadır.

Nedenler

HMGCL geninde bulunan mutasyonlar HMG-CoA liyaz eksikliğine neden olmaktadır. HMGCL geni, 3-hidroksimetil-3-metilglutaril-koenzim A liyaz (HMG-CoA liyaz) olarak bilinen bir enzimin üretilmesi emrini verir. 3-hidroksimetil-3-metilglutaril-koenzim A liyaz (HMG-CoA liyaz) enzimi, diyet proteinlerini ve enerji için kullanılan yağları parçalamada kritik bir rol oynamaktadır. Net olarak, birçok proteinin bir parçası olan amino asit, lösin amino asidinin işlenmesinden sorumludur. HMG-CoA liyaz enzimi, yağların parçalandığı sırada ketonlar üretmektedir. Ketonlar, basit şeker glikozu bulunmadığında, belirgin organ ve doku yapılarının, özellikle de beynin, enerji için kullandığı bileşiklerdir. Örnek olarak, ketonlar oruç tutulan dönemlerde en önemli enerji kaynaklarından biridir.

HMGCL geninde bulunan bir mutasyon, HMG-CoA liyaz enzimi işlevini azaltır veya bu enzimi ortadan kaldırırsa, vücut lösin oluşturamaz veya düzgün bir şekilde ketonlar üretemez. Eğer lösin normal şekilde işlenemezse, organik asit adı verilen kimyasal yan ürünlerin birikmesi, metabolik asidoz ile sonuçlanabilmektedir. Keton yetersizliği, genel olarak hipoglisemiye neden olmaktadır. Metabolik asidoz ve hipoglisemi, özellikle beyinde bulunan hücrelere zarar verebilir ve HMG-CoA liyaz eksikliği olan çocuklarda ciddi rahatsızlıklara neden olabilir.

Kalıtım Karakteri

HMG-CoA Liyaz eksikliği, otozomal çekinik bir karakter ile aktarılır, yani her bir hücrede bulunan genin her iki kopyası da mutasyonlara sahiptir. Otozomal çekinik rahatsızlığı bulunmakta olan bir kişinin aile bireylerinin her biri mutasyona uğramış genin bir kopyasını bünyesinde taşımaktadır, fakat böyle bir duruma sahip olan kişiler, genel olarak HMG-CoA liyaz eksikliğinin belirtilerini ve işaretlerini göstermezler.