İçindekiler
ASAH1 Geni: N-Açilsifingosin Amidohidrolaz 1
Normal Fonksiyonu
ASAH1 geni, asit seramidaz adı verilen bir enzimin üretilmesi emrini verir. Bu enzim, malzemeleri sindiren ve geri dönüştüren hücre bölmeleri olan lizozomlarda bulunur. Lizozomların içinde asit seramidaz, seramid adı verilen yağları parçalamaktadır. Seramidler tipik olarak hücreleri çevreleyen zarlarda bulunur ve hücre olgunlaşmasını (farklılaşma), hücrelerin büyümesini ve bölünmesini (çoğalma) ve kontrollü hücre ölümünü (apoptoz) düzenlemede rol oynar. Ek olarak, seramitler, sinir hücrelerini izole eden ve koruyan miyelin adı verilen yağlı bir maddenin bir bileşenidir. Seramidlerin değiştirilmesi gerektiğinde, asit seramidazın onları sifingosin ve yağ asidi adı verilen bir yağa böldüğü lizozomlara giderler. Bu iki parçalanmış ürünü, vücudun kullanması için yeni seramidler oluşturmak üzere geri dönüştürülür.
Genetik Değişikliklerle İlgili Sağlık Durumları
Farber Lipogranülomatozis
ASAH1 genindeki en az 20 mutasyonun Farber lipogranülomatozisine neden olduğu bulunmuştur. Bu durum, vücuttaki hücrelerde, özellikle eklemlerin etrafındaki yağların (lipitler) birikmesi ile karakterize edilir. Farber lipogranülomatozisi ile bağlantılı mutasyonların çoğu, asit seramidazındaki tek bir protein yapı bloğunu (aminoasit) değiştirir; bu, enzimin aktivitesini, normalin onda birinden daha düşük bir seviyeye düşürür. Sonuç olarak, enzim seramidleri uygun şekilde parçalayamaz ve akciğerler, karaciğer, kaslar, beyin, kıkırdak ve kemik dâhil olmak üzere çeşitli hücrelerin lizozomlarında biriktirilir. Bir seramid birikiminin, hücrelerin normal işleyişini nasıl etkilediği açık değildir, ancak bu hasarlı hücreler Farber lipogranülomatozisinin karakteristik özelliği olan ses, cilt ve eklem problemlerine yol açar. Seramidler, çeşitli hücre fonksiyonlarını etkiler ve bu işlemlerin anormal şekilde düzenlenmesi de bu durumun özelliklerine katkıda bulunur.
Progresif Miyoklonik Epilepsili Spinal Müsküler Atrofi
ASAH1 genindeki en az dört mutasyonun progresif miyoklonik epilepsiyle (SMA-PME) spinal müsküler atrofiye yol açtığı bulunmuştur. Bu durum, kas güçsüzlüğü ve israfı (atrofi) ve çocuklukta başlayan nöbet ve kontrol edilemeyen kas gerginliklerinin (miyoklonik epilepsi) bir araya gelmesi ile karakterizedir. SMA-PME’ye neden olan ASAH1 gen mutasyonları, asit seramidaz aktivitesinin normalin üçte birinden daha düşük bir seviyeye düşmesine neden olur. Asit seramidaz aktivitesindeki azalma seramidlerin verimsiz parçalanmasına ve parçalanma ürünleri sifingosin ve yağ asitlerinin bozulmasına neden olur. Seramidlerdeki, sifingosin ve yağ asitlerindeki azalma, SMA-PME’nin özelliklerinin gelişmesinde büyük olasılıkla rol oynamaktadır ancak kesin mekanizması bilinmemektedir.
SMA-PME ile ilişkili asit seramidaz aktivitesindeki azalma, Farber lipogranülomatozis adı verilen başka bir durumda olandan daha azdır (yukarıda tarif edilmiştir). Araştırmacılar, SMA-PME’deki az miktarda enzim aktivitesinin, bazı seramid parçalanmasına izin verdiğinden şüphelendiklerinden seramidler Farber lipogranülomatozunda görüldüğü gibi geniş çapta birikmez ve hücrelere zarar vermez. Bununla birlikte, SMA-PME çok nadir olduğundan, enzim değişikliklerinin etkileri hala belirsizdir.
Bu Genin Diğer İsimleri
- AC
- ACDase
- asilsifingosin deacylase
- ASAH
- ASAH1_İNSAN
- FLJ21558
- FLJ22079
- N-asilsifingosin amidohidrolaz (asit seramidaz) 1
- PHP
- PHP32
Kaynak: https://ghr.nlm.nih.gov/gene/ASAH1
Görsel Kaynak: https://www.rcsb.org/3d-view/ngl/6mhm
Editör: Meryem Melisa KAR